Pewne grupy pracowników są szczególnie narażone na zwolnienia, ze względu na swój stan fizyczny bądź też ze względu na działalność na rzecz innych pracowników, dlatego ustawodawca przyznaje im szczególną ochronę.
Zgodnie z art. 39 kodeksu pracy, „Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku”. Zakaz ten odnosi się do powszechnego wieku emerytalnego oraz obniżonego wieku emerytalnego dotyczącego określonych grup zawodowych, zaś nie obejmuje on tzw. wcześniejszego wieku emerytalnego, czyli sytuacji, w której ubezpieczonemu przysługuje prawo do uzyskania zasiłku emerytalnego pomimo nieosiągnięcia wieku emerytalnego dzięki spełnieniu innych przesłanek, np. odpowiedni staż składkowy.
W wyroku o sygnaturze II PK 50/14 Sąd Najwyższy orzekł, że „zakaz wypowiedzenia z art. 39 k.p. dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony także, gdy zawarto ją na okres, który upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego”, a okres ten może uzupełnić „do wymaganego wymiaru aż do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, przy czym nie ma tu wymogu, aby nastąpiło to u jednego, tego samego pracodawcy”. Wyrok ten prezentuje odmienną linię niż orzeczenie Sądu Najwyższego o sygnaturze II PK 20/11 zapadłe zaledwie kilka lat wcześniej, bo w 2011 roku, w którym Sąd stanął na stanowisku, że pracownikom zatrudnionym na czas określony, których umowa o pracę uległaby rozwiązaniu przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego nie przysługuje ochrona płynąca z art. 39 kp.
Ponadto, należy mieć na uwadze, że omawiany przepis chroni jedynie przed wypowiedzeniem umowy o pracę, lecz nie przed jej rozwiązaniem. W konsekwencji, jeżeli wypowiedzenie zostało złożone przed okresem ochronnym przewidzianym przez art. 39 kp, nie narusza ono tego przepisu. Co więcej, w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego można rozwiązać umowę z pracownikiem bez wypowiedzenia, czyli w sytuacjach opisanych w art. 52 kp (z winy pracownika) i art. 53 kp (bez winy pracownika).
Dodatkowo, na podstawie art. 411 kp, stosowanie art. 39 kp jest wyłączone w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Opracowano na podst.: Kazimierz Jaśkowski [w:] Kazimierz Jaśkowski, Eliza Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, 2022